سوره ملک

«سورم ملک» شصت و هفتمین سوره از قرآن کریم است و دارای ۳۰ آیه می باشد.

نزول سوره

سوره «ملک» از سور مکى است. این سوره در ترتیب مصحف، شصت و هتمین سوره و در ترتیب نزول، هفتاد و هفتمین سوره قرآن کریم است که پیش از آن سوره طور و پس از آن سوره الحاقه نازل شده است.

نام دیگر سوره

سوره «تحریم» را «منجیه» هم می گویند، چون صاحب و رفیق خود را که مداومت به قرائت آن کند از عذاب قبر نجات می دهد و خبرى هم باین مضمون وارد شده. و آن را سوره «واقیه» هم نامیده‌اند براى اینکه از پیامبر صلی الله علیه و آله روایت شده که این سوره از عذاب قبر نگه می دارد.

تعداد آیات

سوره ملک از نظر قاریان مکه و مدنى‌هاى اخیر ۳۱ آیه و از نظر قاریان دیگر ۳۰ آیه است. اختلاف این دو گروه، قارى «قَدْ جاءَنا نَذِیرٌ» از نظر مکى‌ها و مدنى‌هاى اخیر یک آیه است و از نظران دیگران نصفى از آیه است.

هدف سوره

غرض این سوره بیان عمومیت ربوبیت خداى تعالى براى تمامى عالم است، در مقابل مسلک وثنی‌ها که معتقدند براى هر یک از نواحى عالم ربّى جداگانه است که یا از خیل فرشتگان است، و یا از مخلوقات دیگر، و خداى عز و جل ربّ همه عالم نیست، بلکه تنها ربّ آن ارباب است و بس. و به همین جهت در این سوره بسیارى از نعمت‌هاى الهى از خلقت و تدبیر را نام می‌برد، چون در حقیقت ذکر این نعمت‌ها استدلالى است بر ربوبیت عامه الهى.

و نیز به همین مناسبت است که سخن را با کلمه "تبارک" آغاز کرده، چون این کلمه به معناى کثرت صدور برکات از ناحیه خداى عز و جل است، و نیز مکرر جناب ربوبى را به صفت «رحمان» که مبالغه در رحمت است می‌ستاید، چون رحمت، همان عطیه در قبال استدعاى حاجتمند است، و در این سوره سخنى هم از انذار و تهدید آمده، و در آخر به مساله حشر و قیامت منتهى می‌گردد.

و مضامین آیات آن به دو مساله خلاصه مى‌شود: یکى دعوت به اینکه یگانگى او در ربوبیت را بپذیرند، و دوم اینکه به معاد معتقد شوند.

فضیلت سوره

• ابىّ بن کعب از پیغمبر (صلّى اللَّه علیه و آله ) روایت کرده که فرمود: هر کس سوره «تبارک» را بخواند، مانند کسى است که شب قدر را بیدار بوده و احیاء داشته است.
• ابن عباس نیز گوید: پیغمبر فرمود: دوست دارم که «تَبارَک الَّذِی بِیدِهِ الْمُلْک» در قلب هر مؤمنى باشد.
• و حسن بن محبوب از جمیل بن صالح از سدى صیرفى از حضرت ابى جعفر باقر علیه السّلام روایت کرده که فرمود: سوره ملک، سوره «مانعه» است که از عذاب قبر ممانعت می کند و آن در تورات سوره ملک نوشته شده و کسى که در شب آن را بخواند، پس البتّه بیشتر و نیکوتر (ممانعت از عذاب قبر او شود) و از غافلین نوشته نشود و من نشسته بعد از نماز عشاء قبل از رکوع نافله آن را می خوانم و البتّه کسى که در حال زندگانیش در شب و روزش آن را بخواند، وقتى در قبرش نکیر و ناکر از طرف پایش آمدند، پایش به آنها می گوید: براى شما راهى و تسلّطى تا ما قبل من نیست. زیرا این بنده قیام با من کرده و سوره ملک را می خواند در هر شب و روز ... .
• ابو بصیر نیز از امام صادق علیه السلام روایت نموده که فرمود: هر کس سوره «تَبارَک الَّذِی بِیدِهِ الْمُلْک» را در نمازش پیش از آنکه بخوابد، قرائت کند، پیوسته در امان خدا باشد تا صبح نماید و در امان اوست در روز قیامت تا ان شاءاللَّه داخل بهشت گردد.

پانویس

منابع

• فضل بن حسن طبرسی ،ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج‌۲۵، ص۱۵۸.

• محمد حسین طباطبایی، ترجمه تفسیر المیزان، ج‌۱۹، ص۵۸۴، قم ۱۳۷۴.
• ترتیب نزول سوره ها، در همین دانشنامه.

پیوست

سوره ملک/متن و ترجمه